AMANDLA BEELDEN

“Het samengeperste serpentijnsteen is zacht en dus goed verwerkbaar tot een beeld”, vertelt Daan van importeur Amandla. Dat wil volgens Daan nog niet zeggen dat het niet veel werk is. Een blok steen wordt gehakt, geraspt, geveild, geschuurd en gepolijst. Daarna komt er een laag was overheen waardoor de tekening van de steen goed naar voren komt. “Hoe een steen een beeld wordt, is afhankelijk van het beginmateriaal en de creativiteit van de kunstenaar”, legt Daan uit.

De steenhouwers halen de serpentijn uit steengroeven in het noorden. In Chitungwisa hakken ze de grote stukken in werkbare brokken. Daaruit hakken ze een grove vorm en daarna modelleren ze het beeld met mes, vijl en grof schuurpapier. Leerling steenhouwers schuren met polijstpapier tot het oppervlak glad is. Alle beelden komen uiteindelijk rondom een houtvuur te staan om ze te verhitten. Wanneer de beelden goed heet zijn, worden ze ingesmeerd met blanke was. De was trekt in de steen zodat het een mooie kleur krijgt.

Onderhoud serpentijn beelden

Kleine krasjes zijn weg te werken door ze in te wrijven met blanke meubelwas of kokosnootolie. Is er een diepere kras of een stukje uit het oppervlak weg, dan dient dit eerst bijgewerkt te worden met schuurpapier, bij voorkeur waterproof schuurpapier fijnheid 200 en 400. Na het schuren moet de plek goed egaal heet gemaakt worden bv met een fohn. Daarna inwrijven met was en na afkoelen nawrijven met een zachte doek. het behandeld oppervlak zal volkomen egaal opgenomen zijn. Mocht dit niet zo zijn, dan is onvoldoende verwarmd en dient dit herhaald te worden.

Het verhaal

Kunstenaars uit Zimbabwe werken met serpentijnsteen dat uit de Afrikaanse bodem komt. Een Britse missionaris zag in 1960 de mogelijkheden van dit steen. Sindsdien gebruiken vele kunstenaars het materiaal voor prachtige beelden.

Er zijn veel kunstenaars die de beelden maken. Sommigen reizen heel Afrika rond om hun beelden aan de man te brengen. Amandla werkt met groepen kunstenaars die bestaan uit een vaste kern en een deel reizende kunstenaars. De groep waarvan importeur Amandla beelden afneemt bestaat uit 40 tot 50 kunstenaars. Meestal nemen de mannen het eerste deel van het productieproces voor hun rekening. Hun vrouwen zijn verantwoordelijk voor het schuren en polijsten. “Er zijn ook wel vrouwelijke kunstenaars die alles doen”, benadrukt Daan.

Daan vertelt dat de mensen in Zimbabwe het heel belangrijk vinden dat hun kinderen naar school gaan, maar dat kost veel geld. Volgens de importeur zijn er opkopers die hier misbruik van maken. “Aan het begin van het schooljaar, wanneer de ouders het schoolgeld en het uniform moeten betalen, kopen ze de beelden op voor een schijnbedrag.” Importeur Amandla doet dat anders. Door het hele jaar door bestellingen te plaatsen en dus een langdurige relatie met de kunstenaars aan te gaan. In toenemende aantallen is het de wens van de  vrouwen om apart te worden uitbetaald en niet via de echtgenoten; de makers. De vrouwen willen het geld apart leggen. Ze gaan er verantwoordelijker mee om dan de mannen.